Không khó trồng và chăm sóc như cam quýt, bưởi có sức sống dẻo hơn người “anh em” của mình. Tuy nhiên, để có năng suất và chất lượng ra sao, lại là dấu hỏi lớn mà hầu hết bà con gặp phải. Bản thân tôi, sau nhiều năm “ăn ngủ” với cây bưởi nhận ra rằng, 3 vấn đề cốt lõi để thành công với loại cây ăn quả này đó là:
- Cây giống: bao gồm loại bưởi gì, giống tốt hay không
- Điều kiện tự nhiên: đó là khí hậu, là thổ nhưỡng
- Kỹ thuật chăm sóc: khá là nhiều từ giai đoạn thiết kế vườn cho đến chọn phân bón, phòng trừ sâu hại, thúc lộc, thụ phấn…
Với mong muốn bà con nhà mình làm ra những cây trái phẩm chất cao, có lợi nhuận, bớt đi những rủi ro không đáng có… tôi đã trình bày khá chi tiết trong chuyên mục kỹ thuật trồng bưởi diễn…
Với những ai bắt đầu tìm hiểu, thì quyết định trồng bưởi gì? loại nào ngon, giá đắt, hay cây giống thế nào là tốt?… luôn là nghi vấn, băn khoăn khó giải đáp. Đây cũng là chủ đề mà hôm nay, tôi đưa ra trao đổi và phân tích.
LỢI ÍCH KHI QUYẾT ĐỊNH ĐÚNG NÊN TRỒNG BƯỞI GÌ
Như anh/ chị đã biết nước ta là nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, rất thuận lợi để các loại cây ăn quả, bao gồm cả họ các cây có múi sinh trưởng và phát triển. Tuy nhiên ở mỗi vùng miền lại có sự khác biệt rất lớn về điều kiện tự nhiên (đất, nước, nhiệt độ, mưa, gió…), nếu nhắm mắt trồng “bừa” e rằng thất bại là điều dễ hiểu.
Trong khi nếu tìm hiểu, cân nhắc kỹ càng sẽ giúp ta:
Giảm thiểu đáng kể số lượng cây bị chết, bị chột
Tỷ lệ cây giống bị chết luôn trong thời gian đầu mới ra giống thường rất cao, nguyên nhân phần nhiều là do khả năng thích nghi của cây quá kém. Khi trồng ở nơi có điều kiện khí hậu quá khác biệt thì phần lớn số cây sẽ chết, do rễ tơ không mọc được hoặc mọc nhưng quá ít, khiến lượng dinh dưỡng cần thiết cho cây không đủ đáp ứng. (Ở đây không nói đến vấn đề cây giống kém, nhiều sâu bệnh).
Rõ ràng việc chọn cây bưởi gì để trồng có quyết định rất lớn đến số lượng cây sống sót ngay trong tháng đầu tiên. Nên đầu tư đúng đắn, sẽ giúp tiết kiệm đáng kể kinh phí đầu tư ban đầu bao gồm: vận chuyển, nhân công lao động, và cả thời gian nữa…
Giảm thiểu chi phí thuốc bảo vệ thực vật, lao động
Thực tế cho thấy, khi trồng giống bưởi phù hợp trên khu vực bà con nhắm chọn, cây con sẽ sinh trưởng rất thuật lợi, sức đề kháng với sương muối, nám muội, các nhóm khuẩn điển hình… cũng được cải thiện đáng kể.
Ở hướng ngược lại, cây thường rất kém bộ rễ, tán thường ra chậm, “què quặt”… khiến việc chăm sóc vô cùng khó khăn, khổ sở. Điển hình là trường hợp bà con nhà mình đưa bưởi Da Xanh về trồng ở Bắc Giang… số lượng cây bị bọ trĩ, bọ xít, nhện đỏ phải nói là vô số kể khiến chi phí đầu vào đội lên khủng khiếp.
Phẩm chất trái khi thu hoạch đáp ứng được thị trường
Tạm gác những vấn đề phía trên, thì suy cho cùng mục đích cuối cùng khi chúng ta làm vườn là lợi nhuận, là trái thành phẩm ra sao, có bán được hay không? Rõ ràng nhu cầu của thị trường về các loại trái cây múi, trong đó có trái bưởi là rất lớn, tuy nhiên nếu phẩm chất quá kém thì rất khó bán, hoặc nếu bán được giá cũng “bèo bọt”, dẫn đến số tiền thu lại chẳng đủ tiền phân bón và thuốc trừ sâu.
Dễ thấy, một cây giống nếu trồng ở một nơi có sự khác biệt quá lớn về điều kiện khí hậu, thành phần đất so với khu vực gốc, thì 90% số trái thu hoạch sẽ không ngon, kể cả bạn là người có kỹ thuật, có kinh nghiệm đi chăng nữa.
Thực tế cũng chỉ ra rằng, những trang trại bưởi Da Xanh, Năm Roi đầu tiên trồng ở Hưng Yên, Bắc Giang, Hòa Bình… mặc dù đã qua nhiều năm cải tạo, nhưng chất lượng trái rất khó để bằng được khu vực lân cận Sóc Trăng, Tiền Giang, chứ chưa nói là bưởi gốc Bến Tre.
NHỮNG ĐIỀU CẦN TRÁNH KHI TRƯỚC KHI QUYẾT ĐỊNH TRỒNG BƯỞI GÌ
Chọn cây theo “phong trào”
Đây là suy nghĩ và cách làm khá tiêu cực đối với hầu hết bà con nhà mình, cứ thấy người ta đồn cây nọ, cây kia tốt, thu nhập cao là y như rằng, sẵn sàng “bỏ ruộng, bỏ lúa” mà nhao vào. Cá nhân tôi không phủ nhận có những người đã dám nghĩ, dám làm, cũng như có được những thành công lớn lao. Tuy nhiên so với số thất bại, số thành công liệu được bao nhiêu?
Vẫn biết khao khát làm giàu là chính đáng, nhưng chúng ta không thể mù quáng tin, và làm theo, trong khi những kiến thức chăm sóc cây cơ bản còn chưa có. Chắc hẳn bà con còn chưa quên vụ: keo non ở Khánh Hòa, Nghệ An, mía ở Bến Lức – Long An , hay cây nhãn ở Tây Ninh… đã khiến không ít người dân lâm vào cảnh thua lỗ, khốn đốn.
Vậy nên, tôi chân thành khuyên bà con không nên “liều lĩnh” như vậy, thay vào đó đầu tư thêm chút thời gian, cân nhắc, tính toán xem trồng bưởi gì, làm sao để giảm rủi ro về mức thấp nhất.
Nếu phải lựa chọn giữa cây bưởi có giá trị kinh tế cao nhưng khó trồng, thì sẵn sàng thay thế bằng những giống bưởi có giá trị kinh tế thấp hơn, nhưng dễ trồng – dễ chăm sóc… lấy số lượng bù chất lượng.
Thiếu quyết tâm
Đây cũng là nhược điểm thường thấy của không ít người: “thấy khó là nản, thấy chán là bỏ”.
Cây bưởi không khó trồng, dễ thích nghi, tuy nhiên khó khăn không phải là không có, nhóm sâu muội, rệp, nhện trắng đỏ, ruồi vàng … hay bệnh như vàng lá Greening, loét hay rỉ sắt… rất thường xuyên xảy ra… Với bà con mới chuyển đổi sang loại cây ăn quả này, khó tránh khỏi sai lầm trong khâu chăm sóc, dẫn tới cây chậm lớn, thất thu, hoặc trái không được như mong muốn. Một hai lần thất bại đâm ra chán trường, và muốn bỏ!
Chưa chuẩn bị kiến thức cơ bản
Trước khi tiến hành trồng bất cứ loại bưởi gì, điều cần và thậm chí là bắt buộc, bà con phải nắm được:
- Thời vụ trồng thích hợp nhất với giống mình sẽ chọn là khi nào?
- Thiết kế vườn trồng thế nào mới khoa học (lên luống – liếp, tạo rãnh thoát nước, khoảng cách mỗi gốc bao nhiêu) từ đó căn ke số lượng giống cho phù hợp.
- Kỹ thuật chăm sóc cốt lõi: từ giai đoạn xuống giống, đến khi cây trưởng thành, bước vào giai đoạn thu hoạch
- Phòng ngừa và xử lý các loại sâu bệnh điển hình thế nào để hiệu quả, tiết kiệm.
Chưa tìm hiểu nguồn giống chất lượng
Giống tốt là mấu chốt thành công. Thế nhưng, tâm lý chung của hầu hết bà con là ưu tiên của rẻ, thay vì chú ý tới giống có thuần không, có khỏe mạnh không. Giống bưởi ban đầu không tốt, thì sau này có áp dụng kỹ thuật gì đi chăng nữa, cũng khó lòng vực được chất lượng trái thành phẩm… Trong khi, nếu đem so số tiền đầu tư giống chất lượng ngay từ ban đầu, với chi phí chăm sóc sau này, thì tiền giống không đáng là bao.
Hơn nữa, bưởi là loại cây ăn quả lâu năm, thời gian bắt đầu cho thu ít nhất cũng phải 3 năm, vậy nên nếu sai lầm trong bước này hậu quả sẽ thật tai hại…
Mặc dù trên thị trường có khá nhiều trung tâm phân phối giống bưởi, tuy nhiên độ thuần giống lại là vấn đề không khỏi đau đầu, bà con cần cân nhắc thật kỹ?
Ở đây do yếu tố cạnh tranh trong kinh doanh, nên tôi xin phép không chỉ rõ bên nào tốt – bên nào xấu, rất mong anh/ chị thông cảm…
MỘT SỐ GIỐNG BƯỞI NGON VÀ ĐẮT NHẤT HIỆN NAY
Có 2 vấn đề mà bà con quan tâm quyết định chọn trồng bưởi gì, đó là: bưởi có ngon và được giá không. Hiển nhiên rằng bưởi ngon thì nhu cầu thị trường sẽ tăng theo, có điều là, liệu nơi anh/chị có trồng được không, năng suất là bao nhiêu?
Dẫn đến, vấn đề phù hợp khí hậu và thổ nhưỡng vẫn được xem là yếu tố tiên quyết.
Dưới đây là một số giống bưởi ngon, có giá trị kinh tế cao, được thị trường ưa chuộng:
Bưởi diễn
Là đặc sản có tiếng của người dân Phú Minh trước, này là phường Minh Khai, Phú Diễn… bưởi có đặc điểm hơi tròn, cân nặng xấp xỉ 1kg, vỏ vàng, tôm vàng, cùi mỏng, ăn ngọt đậm đà, hương thơm dễ chịu. Do chín đúng dịp áp tết nguyên đán nên bưởi Diễn lại càng được giá, người dân thường có thói quen mua loại quả này để đem biếu. Cũng phải nói thêm rằng loại quả này càng cỗi ăn càng ngon, thời gian cho thu kéo dài lên tới 30 năm.
- Năng suất: 70 quả / cây
- Giá bán: 70.000 đồng/quả
- Khu vực trồng thích hợp: Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ
Bưởi Năm Roi
Có nguồn gốc ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long là loại bưởi khá ngon, dễ ăn. Bưởi Năm Roi có vỏ mỏng, màu vàng xanh hoặc vàng, tép màu trắng vàng, vị chua ngọt, mỗi trái khi chín có trọng lượng 1 – 1.5kg .
- Năng suất trung bình: 4 tấn/ha, thời gian cho thu 20 năm
- Giá bán: 30.000 đồng/kg
- Khu vực trồng thích hợp: Nam Bộ và Nam Trung Bộ
Da xanh
Là loại bưởi có giá trị kinh tế cao, xuất xứ Mỏ Cày, Bến Tre sau được nhân rộng ra tỉnh lân cận như Tiền Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng… Bưởi có cân nặng 1.2 – 2.5kg, vỏ khi chín vẫn giữ nguyên màu xanh, ruột hồng, có hột hoặc không hột, bưởi ăn ngọt, tép giòn không nát… được thực khách trong và ngoài nước ưa chuộng.
- Năng suất: khoảng 12 tấn/ ha
- Giá bán: tùy theo trọng lượng và chất lượng trái giao động trên dưới 50.000 đồng/kg
- Khu vực trồng phù hợp: Nam Bộ và Nam Trung Bộ
Bưởi Phúc Trạch
Được biết đến là loại bưởi ngon xuất xứ xã Phúc trạch – Hương Khê – Hà Tĩnh. Nhờ năng suất cao, thời vụ thu vào tháng 9, khác biệt với nhiều giống bưởi khác nên dễ tiêu thụ.
Bưởi Phúc trạch không cao thành như bưởi Diễn, Da Xanh mà hơi dẹt, vỏ có màu vàng xanh, mỗi trái khi thu hoạch nặng chừng 1 – 1.2kg, ăn có vị chua nhưng dễ ăn.
- Năng suất: 10 tấn/ha
- Giá bán: 30.000 – 40.000 đồng/trái, phụ thuộc trọng lượng trái
- Khu vực trồng phù hợp: Trung bộ
Bưởi Đỏ
Là giống bưởi khá nổi tiếng của đất Thanh Hóa được biết đến đầu tiên ở làng Luận Văn, có đặc điểm khá nổi bật đó là màu đỏ như gấc từ vỏ, cùi cho đến múi, cùng với đó là vị ngọt và mùi thơm khác lạ.
- Năng suất: 50 quả/ cây 5 năm tuổi
- Giá bán: 20.000 – 30.000 đồng/quả
- Khu vực trồng thích hợp: Trung Bộ
Nhìn chung, trồng bưởi được xem là 1 hướng đi đúng và lâu dài, so với trồng cam, trồng bưởi ít rủi ro, ít tốn công chăm sóc, cũng như có thể bảo quản lâu không lo thối hỏng. Tuy nhiên, khi quyết định trồng bưởi gì, thì ngon và đắt chưa quan trọng bằng có trồng được không… rất mong anh/chị cân nhắc kỹ càng, và có quyết định chính xác.
